Projektowanie domu pasywnego to złożone zagadnienie. By wypracować idealny projekt domu pasywnego niezbędna jest dobra współpraca między architektem i Inwestorem. Ważne jest żeby uświadomić sobie, że na uzyskanie odpowiednich parametrów budynku wpływ ma wiele czynników. Dlatego właśnie, każdy dom pasywny projektowany jest przeze mnie indywidualnie. Może okazać się, że dokładnie ten sam dom który w danej lokalizacji jest domem pasywnym w innej już nim nie będzie – ze względu na inną strefę klimatyczną, inne usytuowanie względem stron świata czy przez zacienianie powodowane przez obiekty sąsiednie.
Dlatego stworzenie projektu typowego/gotowego domu pasywnego jest niemal niemożliwe. I nawet jeśli takie projekty można znaleźć w internecie to w praktyce wymagają one każdorazowo zweryfikowania czy w danej sytuacji nadal osiągają parametry domu pasywnego.
Czy projekt domu pasywnego jest dla Ciebie?
Pracując już kilka dobrych lat jako architekt zauważyłam, że są dwa typy osób planujących budowę domu. Pierwszy z nich to osoby, które szukają gotowych rozwiązań, przeglądają projekty domów katalogowych. Czasem nawet, żeby zobaczyć dany dom na żywo – jadą w miejsce gdzie jest on już wybudowany. Takie osoby dopasowują siebie i swoje życie do zastanej przestrzeni. Pewną trudność sprawia im kreowanie swojego miejsca do mieszkania od zera, dlatego wolą bazować na bezpiecznych schematach. Muszą zobaczyć układ funkcjonalny oraz doświadczyć danej przestrzeni – najlepiej na żywo – żeby wyobrazić sobie w niej swoje życie. Myślę, że właśnie dla takich osób powstały projekty domów katalogowych. Dzięki nim, osoba, która nie wie do końca czego potrzebuje – albo, która nie wie jak swoje potrzeby przełożyć na język przestrzeni – może porównać kilkanaście różnych rozwiązań i wybrać dla siebie najlepsze.
Drugi typ to osoby, które dopasowują dostępną przestrzeń do siebie i swojego życia. Znają siebie i swoją rodzinę na tyle, że mają jasną wizję tego jak chcą żeby wyglądał i funkcjonował ich dom. Takie osoby mają również dużą wyobraźnię przestrzenną. Nie chcą gotowych rozwiązań, tylko takie które są indywidualne i niepowtarzalne. Mogą dużo opowiadać o tym jak korzystają z danego pomieszczenia po to by finalnie było ono dopasowane w 100% do ich wymagań. Czasem nawet wymyślają zupełnie nowe, niespotykane rozwiązania, które podnoszą komfort ich życia. Jeśli jesteś taką osobą, to projekt indywidualny domu pasywnego będzie dla Ciebie strzałem w dziesiątkę! Zaplanujesz nie tylko każde z pomieszczeń, ale też swoje przyszłe rachunki i będziesz mieć wszystko pod kontrolą.
W tym artykule pokażę ci jak ja projektuję domy pasywne. Jest to proces, który składa się z kilku kluczowych kroków.
Analiza działki pod dom pasywny – pierwszy krok w projektowaniu
Praca architekta zawsze zaczyna się od analizy działki budowlanej – nie ważne czy projektujemy garaż, dom czy wielkie centrum handlowe. Dokładne sprawdzenie działki jest kluczowe dla powodzenia całej inwestycji budowlanej. Oczywiście, projektując dom pasywny sprawdzam standardowo: wymagania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy, warunki gruntowe, dostęp do drogi publicznej, sieci uzbrojenia terenu i inne potencjalne ograniczenia możliwości zabudowy. Są to podstawowe kwestie, które sprawdza się zawsze i robi to każdy architekt. Ale dziś nie o tym. Dziś chciałabym powiedzieć o tym, co DODATKOWO, oprócz tych podstawowych zagadnień związanych z działką budowlaną należy wziąć pod uwagę wykonując projekt domu pasywnego.
Pierwszą kwestią jest sprawdzenie strefy klimatycznej, w której ma stanąć dom. Już wybierając działkę pod budowę domu, trzeba mieć świadomość, że jej lokalizacja ma realny wpływ na bilans energetyczny budynku, a co za tym idzie na późniejsze koszty ogrzewania i chłodzenia. Nasz kraj podzielony jest na pięć stref klimatycznych, które różnią się między sobą warunkami klimatycznymi. W strefach charakteryzujących się łagodnym i cieplejszym klimatem – na przykład nad morzem – łatwiej jest uzyskać wysoką efektywność energetyczną budynku. W strefach chłodniejszych (chyba każdy pomyślał teraz o Suwalszczyźnie), żeby uzyskać takie same parametry domu, może być konieczne zastosowanie grubszej warstwy ocieplenia czy lepszych okien – co pociąga za sobą dodatkowe koszty inwestycyjne.
Drugą kwestią jest dokładne przyjrzenie się otoczeniu działki – zarówno latem jak i zimą. Po pierwsze patrzę na drzewa. Tak na drzewa! I to nie tylko dla relaksu. Analizuję, czy wokół działki znajdują się istniejące drzewa, jakiej są wysokości, czy są to drzewa iglaste czy liściaste i z której strony świata względem planowanego budynku się znajdują. Zasada jest prosta – drzewa liściaste od południa są ok, latem będą dawać przyjemny cień, a zimą nie zasłonią dostępu słońca do okien. Drzewa iglaste od południa zwykle nie są ok, bo mogą powodować zacienianie okien zimą. Po drugie patrzę na sąsiednie budynki, analizuję ich parametry. Wysoka zabudowa od południa może pokrzyżować plany realizacji domu pasywnego, pamiętaj o tym wybierając działkę pod budowę. Pewnie zastanawiasz się jak ja to wszystko analizuję – wykonuję w programie komputerowym model 3D działki oraz kluczowych elementów otoczenia. Następnie ustawiam dokładne współrzędne geograficzne działki. Dzięki temu uzyskuję wirtualne odwzorowanie danego miejsca, gdzie mogę sprawdzić kąt padania słońca w poszczególnych dniach i godzinach. Na bazie tego modelu wyznaczam idealne miejsce pod dom pasywny – takie, które zapewni zimą dostęp promieni słonecznych do wnętrza, a co za tym idzie pasywne zyski ciepła.
Projekt układu funkcjonalnego domu pasywnego – drugi krok w projektowaniu
Oczywiście, żeby zaprojektować dom dopasowany do danej rodziny, najważniejsze jest poznanie jej potrzeb. Na samym początku współpracy z moimi klientami, zawsze proszę ich o wypełnienie briefu projektowego, który zawiera kilkadziesiąt mniej lub bardziej szczegółowych pytań o idealny dom. Jestem przekonana, że wkład Inwestorów w projekt domu jest równie ważny, co moja kreatywność i wiedza z zakresu budownictwa, dlatego cały proces projektowy oparty jest na ścisłej współpracy i wzajemnym zrozumieniu. Rozmawiamy, planujemy, omawiamy różne rozwiązania po to by finalnie wypracować projekt domu “uszyty na miarę”.
Jeśli właśnie zastanawiasz się nad budową domu w przyszłości, to zachęcam Cię odrobienia jednego zadania! Stwórz w telefonie / notesie / kalendarzu specjalny dokument, w którym będziesz zapisywać wszystkie swoje spostrzeżenia związane z korzystaniem z domu! A jak już przyjdzie czas na projektowanie to będzie to kopalnia wiedzy dla Ciebie i architekta. Zapisuj na swojej liście wszystko to co dobrze sprawdza się w twoim obecnym mieszkaniu oraz to co Cię irytuje, denerwuje i wkurza. Notuj na bieżąco i “na gorąco”! Zwykle jeśli czegoś nie zapiszemy to po prostu ulatuje to z głowy i trudno do tego wrócić akurat w momencie rozmowy z architektem. Nowy dom to okazja do poprawy jakości swojego życia, trzeba tylko wiedzieć co i w jaki sposób poprawiać. Konieczne jest więc dokładne poznanie siebie.
Kolejne 3 etapy w projektowaniu domu pasywnego omówię w drugiej części artykułu. Jeśli chcesz dowiedzieć się jak dobieram technologię budowy i komponenty budowlane, jak wykonuję obliczenia i optymalizację budynku pod kątem efektywności energetycznej oraz co powinien zawierać projekt budowlany domu pasywnego to zajrzyj tutaj.
